DAVRANIM BOZUKLUĞU TANISI ALAN İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE OKULLARDA SUNULAN DANIŞMANLIK HİZMETLERİNİN İNCELENMESİ
HIDIR ÜNAL
Bu araştırma, psikolojik danışmanların davranım bozukluğu olan ilköğretim
öğrencilerine psikolojik yardım sunarken izledikleri danışma süreci ve buna bağlı
olarak, Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM), psikiyatri servisleri, ilgili öğretmenler ve
aileler ile yaptıkları işbirliğini incelemeye yönelik bir araştırmadır.
Çalışma grubunu, 2004–2005 eğitim ve öğretim yılında Adana ili merkez
Seyhan ve Yüreğir ilçeleri sınırlarında bulunan 22 ilköğretim okuluna devam eden,
Rehberlik Araştırma Merkezi ve sağlık kuruluşlarında, son bir yıl içinde davranım
bozukluğu tanısı alan 52 ilköğretim öğrencisinin bulunduğu okullarda görev yapan 22
okul danışmanı oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli olan veriler nitel araştırma
yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Görüşme araştırmacı
tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak
gerçekleştirilmiştir.
Verilerin içerik analizi ile çözümlenmesi sonucunda okul danışmanlarının
davranım bozukluğu olan öğrencileri ilk öğrenme kaynaklarının genellikle öğretmenler
ve aileler olduğu, danışmanların bu öğrencilerin niteliksel ve niceliksel özellikleri ile
ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür.
Okul danışmanları, davranım bozukluğu tanısını düşündüren ancak tanı ve
tedavi amacıyla sağlık kuruluşlarından yararlanmayan çok sayıda öğrenci olduğunu da iii
bildirmişlerdir. Ancak bu öğrencilerin sayıları hakkında net bilgiye sahip olmadıkları
görülmüştür.
Danışmanların, araştırmacı tarafından sağlık kuruluşlarından davranım
bozukluğu tanısı aldığı tespit edilen öğrencilerin ancak 1/3’ünü ilgili kuruluşlara
yönlendirdikleri, 1/3’ünün aileleri tarafından bu kuruluşlara götürüldüğünü bildikleri ve
bu öğrencileri danışmanlık açısından izledikleri, kalan yaklaşık 1/3 ile ilgili bilgilerinin
olmadığı belirlenmiştir.
Danışmanlar sağlık kuruluşlarında davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilere
konan tanıyı uygunluk açısından değerlendirirken, bu tanıların bir kısmı için uygun bir
tanı olduğunu belirtmelerine karşılık bir kısmı için ise uygun bir tanı olmadığını
vurgulamışlardır.
Danışmanların davranım bozukluğu olan öğrencilere doğrudan sundukları
hizmetlerin bireysel görüşme, gözlem ve izleme çalışmaları ve yönlendirme hizmetleri
olduğu bulunmuştur.
İşbirliği açısından bakıldığında; okul danışmanlarının genel olarak sağlık
kuruluşları ile işbirliği yapamadıkları saptanmıştır.
Okul danışmanlarının davranım bozukluğu olan öğrencilerin ailelerine yönelik;
bireysel görüşme, bilgilendirme, çocukları ile ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirme,
seminer çalışmaları ve ev ziyaretleri gibi işbirliğine dayalı hizmetler sundukları
görülmüştür.
Danışmanların öğretmenlerle genelde işbirliği yaptıkları ancak bu işbirliğinin
istenen düzeyde olmadığı bulunmuştur. Davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilerle
ilgili okul idaresi ile yapılan işbirliğinin ise danışmanlar tarafından yeterli bulunmadığı
tespit edilmiştir.
Danışmanların belediyeler, kültür il müdürlükleri, gençlik ve spor il müdürlüğü
gibi kurumlardan davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilerin yararlanmaları açısından
işbirliği yapamadıkları da görülmüştür.