DAVRANIM BOZUKLUĞU TANISI ALAN İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE OKULLARDA SUNULAN DANIŞMANLIK HİZMETLERİNİN İNCELENMESİ 
HIDIR ÜNAL

Bu araştırma, psikolojik danışmanların davranım bozukluğu olan ilköğretim 
öğrencilerine psikolojik yardım sunarken izledikleri danışma süreci ve buna bağlı 
olarak, Rehberlik Araştırma Merkezi (RAM), psikiyatri servisleri, ilgili öğretmenler ve 
aileler ile yaptıkları işbirliğini incelemeye yönelik bir araştırmadır.

Çalışma grubunu, 2004–2005 eğitim ve öğretim yılında Adana ili merkez 
Seyhan ve Yüreğir ilçeleri sınırlarında bulunan 22 ilköğretim okuluna devam eden, 
Rehberlik Araştırma Merkezi ve sağlık kuruluşlarında, son bir yıl içinde davranım 
bozukluğu tanısı alan 52 ilköğretim öğrencisinin bulunduğu okullarda görev yapan 22 
okul danışmanı oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli olan veriler nitel araştırma 
yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Görüşme araştırmacı 
tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 
gerçekleştirilmiştir.

Verilerin içerik analizi ile çözümlenmesi sonucunda okul danışmanlarının 
davranım bozukluğu olan öğrencileri ilk öğrenme kaynaklarının genellikle öğretmenler 
ve aileler olduğu, danışmanların bu öğrencilerin niteliksel ve niceliksel özellikleri ile 
ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür. 
Okul danışmanları, davranım bozukluğu tanısını düşündüren ancak tanı ve 
tedavi amacıyla sağlık kuruluşlarından yararlanmayan çok sayıda öğrenci olduğunu da iii 
bildirmişlerdir. Ancak bu öğrencilerin sayıları hakkında net bilgiye sahip olmadıkları 
görülmüştür. 
Danışmanların, araştırmacı tarafından sağlık kuruluşlarından davranım 
bozukluğu tanısı aldığı tespit edilen öğrencilerin ancak 1/3’ünü ilgili kuruluşlara 
yönlendirdikleri, 1/3’ünün aileleri tarafından bu kuruluşlara götürüldüğünü bildikleri ve 
bu öğrencileri danışmanlık açısından izledikleri, kalan yaklaşık 1/3 ile ilgili bilgilerinin 
olmadığı belirlenmiştir.

Danışmanlar sağlık kuruluşlarında davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilere 
konan tanıyı uygunluk açısından değerlendirirken, bu tanıların bir kısmı için uygun bir 
tanı olduğunu belirtmelerine karşılık bir kısmı için ise uygun bir tanı olmadığını 
vurgulamışlardır.

Danışmanların davranım bozukluğu olan öğrencilere doğrudan sundukları 
hizmetlerin bireysel görüşme, gözlem ve izleme çalışmaları ve yönlendirme hizmetleri 
olduğu bulunmuştur.

İşbirliği açısından bakıldığında; okul danışmanlarının genel olarak sağlık 
kuruluşları ile işbirliği yapamadıkları saptanmıştır.

Okul danışmanlarının davranım bozukluğu olan öğrencilerin ailelerine yönelik; 
bireysel görüşme, bilgilendirme, çocukları ile ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirme, 
seminer çalışmaları ve ev ziyaretleri gibi işbirliğine dayalı hizmetler sundukları 
görülmüştür.

Danışmanların öğretmenlerle genelde işbirliği yaptıkları ancak bu işbirliğinin 
istenen düzeyde olmadığı bulunmuştur. Davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilerle 
ilgili okul idaresi ile yapılan işbirliğinin ise danışmanlar tarafından yeterli bulunmadığı 
tespit edilmiştir.

Danışmanların belediyeler, kültür il müdürlükleri, gençlik ve spor il müdürlüğü 
gibi kurumlardan davranım bozukluğu tanısı alan öğrencilerin yararlanmaları açısından 
işbirliği yapamadıkları da görülmüştür.